Daar is-ie weer, het einde van het jaar: dé tijd om na te denken over onze mijlpalen en idealen (ik vind dat we dat altijd moeten doen, maar het kan geen kwaad om eens in de zoveel tijd even éxtra stil te staan, toch?). Ook in mijn hersenen is het momenteel gezellig druk. Als ik op dit jaar terugdenk, kan ik niet anders dan vol voldoening een dikke glimlach op mijn gezicht toveren. Wat is er veel gebeurd, wat heb ik veel geleerd! Op modegebied was dit jaar een heerlijke rollercoaster. Ik heb meer tijd en energie gestopt in When Sara Smiles dan ik van tevoren had verwacht – het blijkt dat schrijven over je idealen behoorlijk verslavend kan zijn, geloof me 🙂

Op modegebied heb ik veel lessen mogen leren. Ik heb de belangrijkste geprobeerd op een rij te zetten, voor mezelf (een goede manier om mijn gedachten te orderen!) en voor anderen. Dit artikel vormt mijn terugblik én mijn brandstof om 2017 nóg meer in te zetten voor fair fashion. Here we go!

1. Het gaat langzaam de goede kant op met de modewereld

Hoe meer ik me in conscious fashion verdiep, hoe meer ik erachter kom dat de fantastische initiatieven als paddenstoelen uit de grond springen! Ik weet dat de mode-opleidingen momenteel veel aandacht aan duurzaamheid en eerlijke productie besteden (ik heb zelfs gehoord dat een opleiding zijn studenten liet ervaren hoe het is om in een sweatshop te werken!) en dat stemt me positief over de aankomende generatie. Daarnaast merk ik dat de reguliere modemarkt ook erg aan het zoeken is. Veel merken en wanpraktijken komen onder vuur te liggen en daarmee wordt het duidelijk dat de manier waarop veel merken kleding produceerden, niet meer bij deze tijd en de behoeftes van de consument past. Ik vind het mooi om te zien dat er steeds meer duurzame collecties bij komen. Dat bijvoorbeeld Monki en Weekday alleen nog maar jeans produceren van biologisch katoen. Dat Fjällräven een collectie maakt van gerecyclede plastic flessen en dat Reformation zo’n coolfactor heeft dat het ook de reguliere fashionista aan het denken zet. En dat steeds meer bekende mensen, zoals the fabulous Emma Watson, hun bekendheid inzetten om fair fashion vooruit te helpen. Als ik al die positieve ontwikkelingen opsom, kom ik tot een flinke lijst en hoewel ik weet dat er nog een flinke weg voor ons ligt, word ik daar blij van!

2. Er bestaat nog veel verwarring en greenwashing

Tegelijkertijd krijgen we, meer dan ooit, met de downside van deze ontwikkeling te maken: greenwashing (= iemand doet zich groener of verantwoordelijker voor dan hij in werkelijkheid is). Vooral de grote ketens spelen hier heel slim op in; dat notabene Zara met een ‘sustainable collection’ komt, zegt aan de ene kant iets positiefs over de ontwikkelingen (want: Zara kan blijkbaar niet anders dan ook groener gaan), maar aan de andere kant vind ik het gevaarlijk. Het zorgt ervoor dat mensen giganten als H&M als duurzaam en eerlijk gaan zien, terwijl juist zíj degenen zijn die de grootste gruwelijkheden op hun geweten hebben. Het is onze taak om daar kritisch doorheen te kijken en te beseffen dat een écht duurzaam bedrijf niet inzet op recycling (zoals World Recycling Week) en een closed loop, terwijl het aan het begin van de ketting mensen en het milieu misbruikt om zo snel en goedkoop mogelijk een fast fashion mentaliteit te stimuleren.

Tegelijkertijd heeft ook de consument zélf de neiging om dingen positiever over te laten komen dan ze zijn. Zo hoor ik nog steeds vaak in mijn omgeving dat mensen denken dat COS best wel duurzaam is, en wat duurdere luxemerken ook. Maar dat een merk zich profileert als minimalistisch en / of luxueus, wil helemaal niets zeggen over de duurzaamheid van de stoffen of de omstandigheden in het productieproces (meer hierover? Ik schreef onlangs een artikel over positieve aannames over modemerken). Ik vind het belangrijk dat mensen zelf blijven denken en bewust afwegingen blijven maken.

3. De 30 wears rule is een fijn hulpmiddel

Deze simpele tool van fair fashion pionier Livia Firth is het simpelste hulpmiddel dat je je maar kunt wensen: bij elke kledingoverweging stel je jezelf de vraag: “ga ik dit item meer dan 30 keer dragen?” Zo ja, doen! Zo nee, niet doen. 30 keer klinkt misschien heel haalbaar, maar als je door je kledingkast heen gaat, zul je meer weinig en ongedragen kledingstukken tegenkomen dan je lief is. Vaak gaat het om trendgevoelige of minder kwalitatieve items, die je aanschaft omdat ze leuk zijn voor even. Sinds ik de 30 wears rule ben gaan toepassen, is mijn garderobe veel meer basic geworden. Nu was dat een vrij grote overgang voor yours truly, die toch wel van wat-gekkigheid-hier-en-daar hield. Maar ik ben zoveel meer tevreden nu ik items heb die ik perfect vind en die lang meegaan! Ja, misschien ben ik wat saaier geworden. Maar ik heb wél een duurzamere garderobe met kleding waar ik me goed en mooi in voel, en daarom lang mee doe. En dat is me meer waard dan alle trend-items bij elkaar. Voor iedereen die het moeilijk vindt om kledingafwegingen te maken: probeer de 30 Wears Rule eens uit. Grote kans dat het ook jou gaat helpen!

4. Als je je in fair fashion verdiept, is er toch ineens best wel veel mogelijk

Voordat ik aan mijn duurzame modereis begon, had ik geen idee van de mogelijkheden. Ik kende hier en daar een merkje. Maar door het hele jaar heen ontdekte ik steeds meer mooie initiatieven, en inmiddels heb ik een flinke lijst opgebouwd met mooie initiatieven, waarvan ik hoop dat hij in 2017 nog flink gaat groeien! Mijn favoriete merken van het moment? Filippa K, Matt & Nat, Reformation, Kings Of Indigo, Joline Jolink, Dick Moby en Friday’s Project die als eerste in mijn gedachten schieten. Sinds ik in Amsterdam woon, weet ik ook dat deze stad heel wat fantastische fair fashion hotspots herbergt (benieuwd? Ik stelde een Fair Fashion Shopping Guide samen!).

Alleen op het gebied van zonnebrillen (waarvan ik ook daadwerkelijk twee niet-duurzame stuks kocht), lingerie en schoenen (wat ook een flink dilemma was!) lukt het me nog niet of weinig om écht actief te verduurzamen. Dat is dan ook een aandachtspunt voor 2017; om op alle modegebieden te verduurzamen.

5. Perfectie bestaat niet. Het blijft een afweging, en dat zal het misschien altijd wel blijven

We weten allemaal dat perfectie niet bestaat, en toch zoeken we ernaar. Dat is maar goed ook, want het vormt vaak onze drijfveer om verder te komen. Maar tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat we onszelf ook niet verliezen in onze drang naar ‘goed doen’. Ik ben ervan overtuigd dat élk stapje in de goede richting telt. En of je nu wel of geen veganist bent, meer voor organic of fair gaat, dat maakt mij niet uit. Niemand doet het 100% goed, ook merken niet. Een bewuste garderobe creëren, betekent voor mij dat ik afwegingen moet maken; er zijn namelijk zóveel factoren die ik belangrijk vind: stijl, kwaliteit, duurzaamheid, eerlijke productie, grondstoffen van materialen, transport en lokale productie, en natuurlijk prijs. Er zijn maar weinig merken die ál deze factoren even idealistisch toepassen. Naast stijl, prijs en kwaliteit zet ik zelf voornamelijk een eerlijke productie voorop, gevolgd door natuurlijke (en vaak biologische) materialen. Mijn garderobe is ook niet perfect, alles is een afweging en daar ben ik me helemaal bewust van.

Waar ik bij punt 2 nog kritisch was tegenover H&M, wil ik wel benadrukken dat het merk, júist als gigant, ook goede dingen doet en in zijn langzame verbetering ook een inspiratiebron vormt voor veel andere merken. Ook hiervoor geldt: perfectie bestaat niet. De structuren en processen waarin deze modegiganten zich bevinden zijn zo ingewikkeld, dat ze niet zomaar één-twee-drie om te gooien zijn. Dat is een proces van jáááren. Maar ze gaan langzaam een goede kant op. En hoewel ik heel kritisch ben, wil ik ze die credits ook wel weer geven.

6. Wil je een duurzamere garderobe creëren? Er zijn meerdere mogelijkheden om er te komen!

Vaak wordt een duurzame garderobe meteen met duurzame modemerken geassocieerd. Hoewel dat natuurlijk een hele logische connectie is, zijn er allerlei manieren om je garderobe te verduurzamen:

1. Draag betere zorg voor de kleding die je al bezit, door het zorgvuldiger te wassen, natuurlijk wasmiddel te gebruiken, het voorzichtig te drogen en op te bergen.
2. Koop kleding van goede kwaliteit. Daar doe je langer mee en ook dát is duurzamer.
3. Koop alleen kledingstukken waar je echt-echt-ééécht blij van wordt en pas de 30 Wears Rule toe. Zo maak je kritischer en bewuster keuzes, en de kans is groot dat dat zich uit in een hechte langetermijnrelatie met je kledingstuk.
4. Koop tweedehands! Kledingstukken een tweede leven geven is één van de duurzaamste dingen die je kunt doen. Ik heb gedurende dit jaar heel wat tweedehands investeringen gedaan, hier vind je mijn favoriete items en adresjes!
5. Steun goede mode-initiatieven, en dan bedoel ik idealistische merken die zich actief inzetten om de modewereld een goede richting op te duwen. Met jouw aankoop voorzie je niet alleen jouw garderobe van een waardevol item, maar draag je ook bij aan meer draagvlak en idealistisch aandeel in de modewereld.

7. Jawel, je kunt wél met minder!

Wij westerse dames hebben nogal de neiging om ontevreden te zijn met wat we hebben. Als we ‘s ochtends voor onze relatief enorme kast staan, hebben we zogenaamd niks om te dragen en we zijn gewend aan onze honger naar méér. Deze honger kan vaak alleen op de korte termijn gestild worden, want kort nadat we de binnenstad leeggeroofd hebben, begint het hele riedeltje weer opnieuw – vaak met niet meer dan een paar weken ertussen. Feit is: we hebben wél genoeg! Helemaal als je investeert in goede en veelzijdige basics, zul je merken dat je eindeloos kunt variëren zonder er saai of on-eigen uit te zien. Hoe meer ik het bovenstaande toepas, hoe tevredener ik ben en hoe minder honger ik voel. Tegelijkertijd is mijn doel voor 2017 om deze les nóg beter tot mezelf door te laten dringen. Nog steeds kan ik een zwak schepsel zijn als het op mode aankomt, en een soort onrust in me voelen naar iets nieuws. Ik weet nog niet hoe ik hier helemáál vanaf kan komen, maar het begin is er!

8. Houd het leuk en haalbaar
en gun jezelf soms een slippertje 🙂

Dit is misschien nog wel mijn belangrijkste les. Als het om idealen gaat, ben ik ervan overtuigd dat je er alleen dichterbij komt als je de weg er naartoe leuk en toegankelijk maakt. Wees dus niet té streng voor jezelf, en accepteer dat je keuzes maakt die soms een beetje dubbel voelen. Als je na maandenlang fair gekocht te hebben, maar aan dat fantastische niet-fair-of-duurzame jurkje blijft denken en je gelooft dat dit een waardevolle langetermijntoevoeging aan je garderobe vormt, kóóp het dan gewoon, en gun jezelf dat geluk. Als je geen geld hebt voor een dure, duurzame zonnebril, koop dan een keer een goedkoper exemplaar tot je wel het geld en de motivatie hebt (ik deed het zelf ook :)). Koop die droomschoenen! Die keuzes maken je wat mij betreft écht geen slechter mens. Maar wees je ervan bewust wáárom je die keuze maakt. Als je dit bewust doet na een goede afweging, zal het je er niet van weerhouden om aan je missie te blijven werken. Hoe cliché, maar ik geloof er heilig in: elke stap in de goede richting, hoe minuscuul dan ook, is er één!

9. Een bewustere instelling en mode
kunnen fantastisch samengaan!

Ik denk vaak na over of, in the end, idealisme en mode écht samengaan. Het blijft tenslotte een ingewikkeld speelveld met een continue afweging tussen tevreden zijn met wat je hebt en drang naar (spelen met) het nieuwe. Ik zie het als mijn taak om er continu naar te streven om die twee wereld zo goed en eerlijk mogelijk te combineren en een goede balans te creëren tussen “what’s in it for me?” en “what’s in it for them?”.

En na een jaar verdiepen en proberen ben ik ervan overtuigd dat idealisme en mode fantastisch samen kunnen gaan! Ik merk het als ik terugkijk op mijn Fair Outfits: ik ben erg tevreden met het resultaat en ik vind dat mijn garderobe er style-wise helemaal niet op achteruit is gegaan (iets dat ik wel had verwacht!). Maar ja, het vereist veel energie en aandacht. Uitzoeken welke mooie merken te allemaal zijn, welke materialen duurzamer zijn, wat er allemaal mogelijk is en hoe ik mezelf kan behoeden voor naïef-achter-greenwashingpraktijken-aanlopen, is bijna een dagtaak geworden. Maar tegelijkertijd geeft het me ook ontzettend veel energie terug. Ook jullie lieve reacties. Bedankt daarvoor, vanuit de grond van mijn hart 🙂 Ik lees alles en hoewel ik niet altijd even snel reageer (daar komt mijn chaotische, fladderende karakter naar boven :)), geven ze me stuk voor stuk een glimlach!

In 2017 ga ik door met mijn zoektocht, en ik ga zoeken naar meer inspirerende manieren om mijn verhaal met jullie te delen. Ik heb er ontzettend veel zin in, en ik ben benieuwd met wat voor terugblik is over precies een jaar op de proppen kom. Ik wens jullie allemaal een fantastische jaarwisseling vanavond, en een nog fantastischer 2017. Geniet met volle teugen, en denk ook een beetje aan een ander 🙂 Cheers!!!