De afgelopen week werden we opgeschrikt door verschrikkelijk nieuws uit de vleesindustrie. Velen van ons hebben de beelden van het Belgische slachthuis nog op hun netvlies staan en overal om me heen hoorde ik geschokte reacties. “Wow, heb je het ook gezien? Heftig he, dit kan écht niet, toch?”. “Echt, hóe kunnen mensen zo met dieren omgaan?”. “Ik ga hierdoor toch wel wat kritischer over mijn vleesconsumptie nadenken, bah”. Net als de rest van Nederland vond ik het ook heftig. De harteloosheid van de mens is iets waar ik me over blijf verbazen. Tegelijkertijd zette de hele horrorslachthuis-gate me aan het denken. En niet alleen over de bio-industrie. Nee, ik verbaasde me over de geschrokken reacties. Ik dacht namelijk dat het algemeen bekend was dat er regelmatig misstanden in de vleesindustrie plaatsvinden. Dat mensen ook wel met hun boerenverstand snapten dat er achter gesloten deuren, op plekken waar dieren worden geslacht en vooral als product worden gezien, een kans bestaat dat respect soms ver te zoeken is. Laat ik duidelijk zijn: natuurlijk zullen er plekken zijn waar met een ‘zachtere’, minder heftige aanpak wordt geslacht (ik noem het expres niet ‘diervriendelijk’, want als je écht vriendelijk bent voor dieren, beroof je ze niet van hun leven, lijkt me). Maar hoe kun je er écht zeker van zijn dat het dier dat op je bord ligt, niet, of in ieder geval minimaal, heeft geleden? En dat dit een op zich staand geval was?

Als we héél eerlijk tegen onszelf zijn, dan weten we toch wel dat dergelijke misstanden plaatsvinden?

Precies, dat kun je niet. Ergens weten we wel dat er een mogelijkheid bestaat dat we bijdragen aan praktijken waar we eigenlijk erg op tegen zijn – al helemaal als we niet zo goed weten hoe het product (het stukje vlees op je bord) tot stand is gekomen. En toch hopen we dat het allemaal wel meevalt, en die hoop is vaak genoeg om door te blijven consumeren. Tót onze vrees werkelijkheid blijkt en er misstanden aan het licht komen, zoals de afgelopen week. Het herinnert mij als modeliefhebber aan de ramp in Rana Plaza (in 2013, waarbij zo’n 2000 kledingwerkers omkwamen toen een fabriek met erbarmelijke arbeidsomstandigheden en veiligheidsmaatregelen instortte), die de kledingindustrie liet schrikken. Hoewel men ergens wel wist dat het niet altijd pluis was, was men toch geschokt. Opvallend, toch?

En wat ik me dan afvraag, he. Als we héél eerlijk tegen onszelf zijn, en onze voelsprieten aanzetten… dan weten we toch stiekem ergens wel dat misstanden in dergelijke industrieën regelmatig plaatsvinden? En dat er aan grootschalige, onpersoonlijke massaproductie vrijwel altijd bloed kleeft? Dat er veel empathieloze mensen op de wereld zijn en teveel gesloten deuren? Dat grote, ondoorzichtige bedrijven helaas vaak gedreven worden door macht en winst? Dat we de wantoestanden waar we ons keer op keer over verbazen, ergens wel hadden kunnen zien aankomen?

Waarom hebben mensen filmpjes als deze nodig om hen pas te doen beseffen hoe het er mogelijk aan toegaat in de vleesindustrie?

Ik merk dat het me soms verdriet doet dat mensen vaak blijven denken dat misstanden op zich staande gevallen zijn en dat “het verder allemaal wel meevalt in de vleesindustrie”. En dat zo’n confrontatie met schokkende beelden vaak maar even effect heeft, en dat mensen het kort erna weer vergeten zijn en hun gedrag weer hervatten. Ik merk, nu ik dit typ, dat ik waarschijnlijk een beetje oordelend overkom. Maar ik merk het keer op keer, en ik wil het aankaarten. Ik moet het kwijt.

Kunnen we afspreken dat we kritisch blijven op wat we consumeren? Ik weet dat deze gevallen moeilijk voorkomen kunnen worden, en dat deze expres voor de buitenwereld verborgen worden gehouden. Ik eet zelf geen vlees meer, maar voor de vleeseters: ik geloof dat het geen kwaad kan om bewuster en zo dicht mogelijk bij de bron je vlees te kopen (waarbij ik – binnen de vleesector, dan – initiatieven als Koopeenkoe en De Tostifabriek erg waardeer). Risico’s op misstanden compleet wegnemen gaat ‘m niet worden, maar het zoveel mogelijk inperken ervan wel. Laten we bewust blijven van onze impact en proberen zoveel mogelijk te weten te komen over waar we aan bijdragen. Ik neem liever nét wat meer positieve maatregelen dan misschien nodig is, dan dat ik mijn ogen sluit voor wat ik vrees. Een betere wereld begint met liefde, voor alles dat leeft.

Laat ik dit artikel afsluiten met een filmpje van Moby, die zich onder andere inzet voor dit onderwerp. Of je nu van zijn muziek houdt of niet, ik vind het bewonderenswaardig hoe Moby zijn publieke rol gebruikt om op te roepen tot meer dierenliefde.