Kijktip! Eens in de zoveel tijd kijk ik een documentaire over de fast fashionwereld, simpelweg om mezelf weer even op scherp te zetten. Regelmatig speur ik met mijn briljante (eh, not) zoekskills Youtube af naar een item of documentaire dat me er weer even van bewust maakt waarom ik dit ook alweer doe.

Deze week keek ik Made In Bangladesh, een documentaire van CBC News (Canadian Broadcasting Corporation), van bijna 3 jaar geleden. “Een beetje gedateerd”, zou je misschien zeggen, maar geloof me: wat er in deze documentaire wordt belicht, is helaas nog aan de orde van de dag. En daarom vind ik ‘m zeker het kijken waard.

De kledingindustrie in Bangladesh
(a.k.a. moordende fast fashionmachine
voor westerse landen) is een
ingewikkelde en schimmige wereld.

In Made In Bangladesh neemt documentairemaker even off topic: wat een prachtig beroep lijkt me dat Mark Kelley ons mee naar Bangladesh, waar hij samen met voormalig Wallmart fashion designer Sujeet Sennik afreist naar de plekken waar zijn ontwerpen zijn geproduceerd. En dan niet volgens het boekje, maar écht. Want dat daartussen enorme verschillen bestaan, wordt al snel duidelijk. En wat dat betekent in de praktijk, komt binnen. Niet alleen bij Sujeet, die zich kapot schrikt en duidelijk emotioneel is; ook bij mij. Zonder al teveel weg te geven: deze documentaire laat vlijmscherp zien hoe ingewikkeld de fast fashionwereld in elkaar zit en hoe de merken zélf geen flauw idee hebben waar hun kleding daadwerkelijk geproduceerd wordt. Ze geven een opdracht aan een fabriek, maar weten niet dat order vaak door enorme productiedruk worden uitbesteed aan derden. En vaak zelfs óók nog aan vierden.

Het is ingewikkeld om te bepalen
wie er direct en indirect schuld hebben
aan een ramp als Rana Plaza.

De afstand tussen het merk en de werkvloer in Bangladesh is enorm. Als we dan kijken naar zo’n ramp als Rana Plaza (hier schreef ik er al eens over), is het door dit ingewikkelde web niet zo gek dat merken heilig boontje spelen, want zij hebben tenslotte vaak niet direct de opdracht gegeven om in een schimmige fabriek te produceren. Maar betekent dit dat ze geen schuld hebben aan zo’n ramp? Welnee! Merken kunnen na zo’n ramp gemakkelijk zeggen dat ze het allemaal heel erg vinden; als je écht om je medewerkers geeft, zorg je ervoor dat je je zaken op orde hebt. Dat de touwtjes zo kort mogelijk zijn, dat je precies in kaart hebt gebracht wie wat produceert en dat interne mensen van het merk op de productievloer hebt om te controleren of de fabrieken doen wat je hen opdraagt. Dát is werkelijke betrokkenheid, als je het mij vraagt. Het enige dat echt telt voor veel fast fashionmerken, is de laagste prijs (en dus de hoogste winstmarge) en zo kort mogelijke productietijden om concurrenten voor te zijn. Dat is überhaupt al waarom ze in eerste instantie in lagelonenlanden gingen produceren.

Deze documentaire mag dan 3 jaar oud zijn; misstanden zijn nog steeds aan de orde van de dag en ik hoop met heel mijn hart dat we een volgende ramp als Rana Plaza kunnen voorkomen. Merken hebben hun verantwoordelijkheid te pakken. Overheden hebben wet-en regelgeving te versterken en nog meer te lobbyen (al ben ik heel blij met de fantastische inzet van Minister Ploumen!). En wij als consumenten hebben merken kritische vragen te stellen en zelf ook een beetje sterk te zijn. Steun merken die goede arbeidsomstandigheden kunnen garanderen. En besef: wij kunnen de industrie veranderen. Als we maar willen.

Fotocredits: National Geographic.