Voor veel vrouwen maken ze de perfecte business wear: hun stijl is vrouwelijk, klassiek en sophisticated en ook buiten het werk heel goed draagbaar. Het Nederlandse bedrijf staat bekend om z’n mooie boutiques door heel het land. Toen ik jullie op Instagram vroeg welk merk jullie geanalyseerd wilden zien, noemden jullie Vanilia het meest. Dus aan mij om te onderzoeken: hoe duurzaam is Vanilia?

Net als bij andere merken heb ik Vanilia onderzocht door de eigen website (o.a. hier, hier en hier) en communicatie te analyseren, evenals eventuele certificeringen en een Google scan (“hoe schrijven de media over ze?”). Helaas hebben ze geen Sustainability Report. Gelukkig kon ik veel informatie op de website vinden. In dit artikel ben ik net als altijd 100% eerlijk en ik heb geprobeerd om zo objectief mogelijk te werk te gaan.

Een eerste blik op Vanilia

Vanilia omschrijft zichzelf als een oerhollands merk: nuchter en met beide benen op de grond. Collecties worden ontworpen met moderne luxe, comfortabele functionaliteit en kwaliteit in gedachte. De maten gaan van 34 t/m 44 en de volledige collectie wordt in house ontworpen in het hoofdkantoor in Wormerveer. Een bezoek aan de website leert me dat duurzaamheid belangrijk is voor Vanilia: er wordt vrij veel over gedeeld en het merk komt transparant over. Ook zie ik dat de mensen achter het merk belangrijk zijn. Hun verhalen krijgen een promintente plek op de website en ik lees het winkelpersoneel in coronatijd niet werd ontslagen, maar een andere functie kreeg. Zoals model voor de campagnes, social mediabeheer of virtuele assistants. Het lijkt een hecht en warm bedrijf dat goed voor z’n mensen zorgt.

Seizoenscollecties en uitverkoop

Qua stijl gaat Vanilia subtiel mee met de trends, maar de snelle hypes worden overgeslagen. Je hoeft dus niet bang te zijn dat (als je daar überhaupt mee bezig bent ;)) je Vanilia outfit na een paar seizoenen uit de mode is. Dat vind ik duurzaam. Wel werkt het merk met het ‘traditionele’ fashion model van seizoenscollecties en seizoensuitverkoop; aan het einde van elk seizoen gaat (voor zover ik kan zien) de volledige collectie in de sale – hoe tijdloos het item ook is. Waarna weer een nieuwe collectie wordt gelanceerd, waarvan sommige klassieke items die bijna identiek in de vorige collectie zaten. Ik snap de behoefte aan vernieuwing en verbetering, ook het gros van de consumenten denkt nog steeds zo, maar ergens knaagt het aan me. Waarom moet die tijdloze zwarte trui en dito blazer in de uitverkoop, om plaats te maken voor vrijwel hetzelfde item?

Vanilia produceert in kleinere oplages

Wel produceert Vanilia in kleinere hoeveelheden, waardoor er automatisch veel minder wordt verspild en de overbodige milieu-impact aanzienlijk wordt beperkt. Dat is super. En in Vanilia’s geval geloof ik dat meteen, want ze hebben een eigen productie-atelier in Turkije (ik kom hier later nog op terug onder het kopje ‘Arbeidsomstandigheden’). Goed om te weten: dit komt bijna nooit voor in de modewereld; normaliter produceren kledingmerken bij allerlei verschillende externe fabrieken. Ze moeten dan altijd een minimale hoeveelheid stuks per stijl afnemen om een ‘productielijn’ te krijgen. Vaak zijn dat ‘zoveel duizend’ stuks, soms ‘zoveel honderd stuks’. Maar bij veel fabrieken is dat aantal heel hoog, wat overproductie natuurlijk enorm in de hand werkt. Bij Vanilia werkt het anders: zij mogen echt zelf bepalen hoeveel ze produceren per stijl. Dat is super!

Een eigen lokaal sample-atelier

Ook op het gebied van sampling gaat Vanilia duurzaam te werk. In het hoofdkantoor in Wormerveer gebeurt alles in house: van productontwerp tot marketing en ook het maken van alle samples. Ook dat komt niet vaak voor: bij veel andere merken vindt het sampleproces (het maken van verschillende samples, tot je het uiteindelijke kledingstuk hebt in de juiste fit) plaats bij de betreffende fabriek. Tijdens dit proces worden meerdere samples (en dat kan flink oplopen)  heen en weer gestuurd tussen de fabriek en het merk. Vanilia doet dit dus allemaal in house in Nederland. Dat werkt niet alleen efficiënter, het is ook een stuk duurzamer. Het scheelt namelijk enorm in transport-impact.

Een eigen maatwerkservice

Ook top: Vanilia biedt in alle boutiques een maatwerkservice aan. Dat houdt in dat je jouw Vanilia items ‘tot in de allerlaatste steek’ op maat kunt laten maken. Sommige boutiques hebben een eigen atelier, andere sturen het op jouw lichaam afgespelde item op naar het atelier in het hoofdkantoor. Deze service natuurlijk top als je kijkt naar duurzaamheid: als een item helemaal naar jouw wensen is, is de kans groter dat je het lang met liefde zult dragen. Ze hebben ook een reparatieservice met hetzelfde doel.

Op het gebied van kwaliteit heb ik geen ervaring met Vanilia, maar online hoor en lees ik positieve verhalen. Op de website komt vaak terug dat kwaliteit één van de belangrijkste uitgangspunten is in het ontwerpproces. Dus dat vind ik ook aannemelijk.

Hoe duurzaam zijn de materialen die Vanilia gebruikt?

Vanilia is transparant over de stoffen die ze gebruiken. O.a. op de Materialen pagina en in het duurzaamheidsgedeelte vertellen ze erover: in 2020 gebruikten ze 35,8% duurzame materialen, in 2021 was dit 44,01%. Wat ze hieronder verstaan, wordt alleen niet uitgelegd. Het merk zegt altijd op zoek te zijn naar duurzamere stoffen en manieren van produceren.

Katoengebruik

Vanilia gebruikte in 2019 20% ‘duurzaam katoen’, in 2022 was dit 72% en in 2025 wil het merk 90% duurzaam katoen gebruiken. Wat daarmee bedoeld is niet duidelijk, maar in de Business Conduct lees ik over allerlei soorten ‘beter katoen’. Van GOTS gecertificeerd biologisch katoen tot BCI (Better Cotton Initiative – dat is geen biologisch katoen, maar een soort tussenvorm tussen ‘regulier’ katoen en biologisch). Dat mag van mij meer gespecificeerd worden. Ik vind BCI namelijk geen ‘duurzaam katoen’, maar GOTS gecertificeerd katoen wel.

(Semi-) synthetische materialen en blends

In 2019 was 40% van de gebruikte viscose de duurzamere variant, EcoVero. In 2021 was dit 81%. Dat is top, hopelijk gaat dit snel naar 100%.  Tot 2021 gebruikte Vanilia 0% ‘duurzame’ polyamide (ik neem aan dat hier gerecycled materiaal mee wordt bedoeld, maar dit wordt nergens gespecificeerd) en inmiddels is dit 16,5% – niet bepaald een getal om trots op te zijn. Vanilia zegt dat polyester items lang mooi blijven (ik moet zeggen: dat is mijn ervaring ook) en daarom een duurzame keuze zijn. Dat is natuurlijk totale onzin. Duurzaam in gebruik ja, maar in productie totaal niet. En al die microplastics die er vanaf komen zijn dat natuurlijk ook totaal niet.

Vanilia werkt veel met materiaalblends in een (semi-)synthetische mix. Het merk zegt dat dit een item slijtvaster maakt en dat het dus langer mee gaat. Als dat zo is, zijn deze materialen nog steeds niet recyclebaar en dus is dit een hele selectieve benadering van ‘duurzaam’.

Tot 2021 gebruikte Vanilia nog geen gerecyclede wol, inmiddels is dit 29%. Angorawol gebruikt het merk absoluut niet en de alpacawol komt van diervriendelijke suppliers in Peru  verkregen, die een traditioneel kamproces hanteren in plaats van te scheren. Al het linnen is afkomstig uit Nederland, Frankrijk en België (en draagt het European Flax certificaat).

Duurzame transportmaterialen

Tof: als de kleding van het productie-atelier in Turkije naar Nederland wordt getransporteerd, zit het niet in plastic, maar in zakken die het merk zelf van reststoffen heeft gemaakt.

Hoe eerlijk zijn de arbeidsomstandigheden bij Vanilia?

Bij andere merken is dit het ingewikkeldste punt om te analyseren. Want arbeidsomstandigheden zijn doorgaans het meest complex in beeld te krijgen voor een merk zelf. Er wordt tenslotte bijna altijd bij verschillende fabrieken (met elk hun specialisme, dat is zo bij zowel fast als slow fashion zo) geproduceerd en een merk heeft nooit helemaal de controle op wat er op de werkvloer gebeurt.

MAAR. Hier is dit een compleet ander verhaal. Als één van de weinige kledingmerken heeft Vanilia namelijk een eigen productie-atelier in Turkije, waar de complete productie plaatsvindt onder één dak. Dat is SUPER! Én het moet een hele verantwoordelijkheid zijn om als merk te dragen, want mensen zijn compleet afhankelijk van je. En wat ik mooi vind: waar veel merken praten over ‘hun fabrieken’, heeft Vanilia het over z’n ‘collega’s. Dat zegt een hoop. Het atelier werkt met moderne machines en zonnepanelen.

Door deze werkwijze heeft Vanilia wél de complete controle over het productieproces, en zich op wat er gebeurt. En daarmee ook op kwaliteit, veiligheid, eerlijke lonen en secundaire arbeidsomstandigheden. Het merk zegt op de website dat mensen op nummer één komen en ze voor een eerlijke en gezonde werkomgeving zorgen. Ik geloof dat ze daar ook echt hun verantwoordelijkheid in nemen. Zo worden collega’s thuis opgehaald en naar het atelier gebracht. Wekelijks is er een dokter aanwezig en iedereen krijgt een warme lunch. Bovendien is Turkije niet aan de andere kant van de wereld. Dat betekent dat kleding geen enorme afstand hoeft af te leggen én dat dit per vrachtwagen kan. Dit doet Vanilia dan ook uitsluitend.

Ook fijn aan deze werkwijze: doordat er al 25 jaar zo wordt samengewerkt, kennen de collega’s in Turkije het Vanilia handschrift als geen ander, wat de kwaliteit en pasvorm van de kleding natuurlijk ten goede komt.

Samenvatting

Het was al duidelijk: ik ben positief verrast! Vooral op het gebied van arbeidsomstandigheden doet Vanilia het heel goed. Ook waardeer ik de aandacht voor het verlengen van de levensduur van kleding, de bewuste benadering van sampling en transport. Het materiaalgebruik kan duurzamer, maar daar zou je als consument nog op kunnen letten als je er iets koopt. Check in het kledinglabel of op de productpagina van welk materiaal het kledingstuk is gemaakt. Ik vind Vanilia een mooi bedrijf en naar aanleiding van dit ga ik ze toevoegen aan mijn Eerlijke Merkenindex.

__________

Fotocredits: alle foto’s zijn afkomstig van en eigendom van Vanilia.