De vintage markt… hoe duurzaam is die nou écht?
Door
Sara Dubbeldam
Van alle facetten binnen sustainable fashion is vintage schatgraven MET STIP mijn lievelingsbezigheid. Het experimenteren met – het combineren van – verschillende decades maakt me enorm creatief. Je vindt veel uniekere parels dan bij fast fashionketens. En het idee dat ik een origineel item van vroeger een gelukkig tweede, derde of vierde leven kan geven, maakt me heel gelukkig. Én het is natuurlijk een duurzame keuze: een item is al gemaakt en er is dus geen ‘nieuw’ productieproces nodig. Maar hoe duurzaam is vintage eigenlijk écht? Ik dook in de wereld achter vintage en tweedehands kleding en ik kan je vertellen: die is helemaal niet zo duurzaam als ik dacht…
Hoewel tot vier jaar geleden een overenthousiaste fast fashionliefhebber was, heb ik altijd al van vintage gehouden. Op mijn 17e – 16 jaar geleden, alweer! – treinde ik regelmatig in m’n eentje van Brabant naar Amsterdam om rond te snuffelen bij Episode en Marktplaats afstruinen (E-bay was ik niet zo goed in) was een serieuze verslaving. Van die hoge ’80’s boots met wijde schacht waren m’n favoriet en je kon me op feestjes uittekenen in kleurrijke paillettenjasjes uit hetzelfde decennium. Duurzaamheid boeide me geen ene moer, destijds. Ik vond het schatgraven naar unieke parels gewoon ontzettend leuk. Pas vier jaar geleden begon ik vintage om andere redenen te herwaarderen. Want waarom zou je nog iets nieuws kopen als je ook een duurzaam nieuw leven kunt geven aan iets dat al is gemaakt? Inmiddels bestaat de helft van mijn kast uit vintage items. Ik kan er nog steeds enorm van genieten als ik een tweedehands schat vind. “Lekker duurzaam bezig, Sara!”
Vintage en tweedehands kleding heeft een heel duurzaam imago.
Vintage kleding heeft een heel duurzaam imago. En in hoofdlijnen klopt dat zeker: deze markt zorgt er tenslotte voor dat de levensduur van veel kledingstukken flink wordt verhoogd. En dat is broodnodig in een modewereld waarin kledingstukken gemiddeld slechts 7(!) keer worden gedragen en de gemiddelde vrouw wel 50(!) miskopen in haar kast heeft hangen (bron: ELLE NL). Hoe vaker eenzelfde kledingstuk wordt gedragen, hoe lager de milieu-impact ‘per wear’, zoals ze dat zeggen. Top!
Er is alleen een ‘maar’. En ik vind het belangrijk dat we ons daar ook bewust van zijn.
De keerzijde van tweedehands:
Hoe duurzaam is vintage nou écht?
Vintage kleding is soms de hele wereld over gegaan voordat jij het koopt
Is het je wel eens opgevallen dat de meeste partijen bij vintage winkels op elkaar lijken? Dat je ‘ineens’ overal schattige broderieblousjes tegenkomt, baretten of tie dye shirts? Dat het geen toeval is dat overal dezelfde trends te vinden zijn, vind je waarschijnlijk wel logisch, maar misschien had je er nog niet bewust bij stil gestaan.
Achter de vintage wereld zit namelijk een wereldwijde handelsmarkt (waarin serieuze money wordt verdiend), die grote partijen transporteert tussen enorme magazijnen over de hele wereld. Dat worden ze verzameld, gesorteerd en gecategoriseerd, waarna er weer grote partijen worden verscheept naar delen op de wereld waar daar vraag naar is. Met andere woorden: de kans is groot dat die vintage Levi’s 501 van mij écht niet van een zoldertje in Nederland vandaan geplukt, maar ergens uit een verzamelpunt in de VS of Azië, nadat het ook éérder waarschijnlijk al een lange weg heeft afgelegd. De impact van deze mondiale transportconstructie is natuurlijk enorm. Je kunt je dus afvragen of je met het kopen van vintage je ecologische voetafdruk zoveel verkleint als je in eerste instantie dacht.
Omgekeerd gebeurt dit ook met onze kleding die we doneren aan kledingbakken. We vertellen onszelf nog steeds graag dat dit gratis terecht komt bij ‘arme mensen’, maar het is goed om je te realiseren dat hier een enorme handelsmarkt achter zit. Wil je meer weten over de lange reis die tweedehands kleding aflegt? Kijk dan de documentaire Goodwill Dumping, waarin je wordt meegenomen in dat proces.
Tweedehands platforms kunnen juist een grote aanjager zijn van een nóg snellere en hersenlozere koopmentaliteit. Hoe duurzaam is dat?
En dan de tweedehands markt van consument tot consument. Tweedehands B2C-platforms zijn de afgelopen jaren enorm gestegen in populariteit – vooral platforms als Vinted zijn in korte tijd heel populair geworden onder jongeren. En hoewel ik het in eerste instantie TOP vond dat juist déze doelgroep steeds meer voor tweedehands gaat, krijg ik daar steeds meer een nare nasmaak van. Want kijk er maar eens rond: Vinted stikt van de goedkope fast fashionmeuk en fake designershit, vaak ongedragen, met de kaartjes er nog aan. Hersenloze miskopen en een hebberige handelsgeest (zo worden veel in winkels uitverkochte items voor meer dan de originele prijs verkocht) staan er centraal.
Anderhalf jaar geleden kocht ik een tweedehands paar Adidas Falcon sneakers via United Wardrobe. Het meisje dat ze verkocht had ze gekocht en na twee keer dragen bedacht dat ze een andere kleur toch leuker vond. ‘Mijn’ paar belandde op het platform, ik kocht ze voor € 55 – een goede deal, vond ik – en zij kon de kleur kopen die ze mooier vond. Waarschijnlijk had ze amper nagedacht voordat ze haar aankoop deed.
“Ik vraag me serieus af of deze meiden deze platforms niet gebruiken om de snelheid van hun consumeergedrag alleen maar op te voeren.”
Op platforms als Vinted vind je veel items die in een opwelling zijn gekocht, veelal door jonge meisjes met een serieuze (goed)koopverslaving, getuige de enorme kastpartijen die worden verkocht. En ik vraag me serieus af of deze meiden deze platforms niet gebruiken om de snelheid van hun consumeergedrag alleen maar op te voeren. Bovendien vind je op deze platforms voornamelijk kleding van goedkope fast fashionmerken die lak hebben aan duurzaamheid en eerlijke arbeidsomstandigheden. De doorloopsnelheid van deze items is enorm en ik denk dat deze kleding niet eens vaker wordt gedragen dan items die niet eens een tweede eigenaar bereiken. De platforms kunnen hier weinig aan doen (en laat ik voorop stellen dat ik blij ben dat ze er zijn!), maar het is wel een belangrijke keerzijde. Want moedigen we met deze manier van kopen niet júist hersenloos consumeren aan?
Bottom line: koop wat je wilt, tweedehands of niet, en wees je bewust van waar je aan bijdraagt.
“Oei”, hoor ik je denken. Om vervolgens over te gaan in: “ja hállo… dan kan ik nérgens meer kopen!”. No worries. Het laatste dat ik wil is dat je blokkeert. Ook ík koop nog steeds veel vintage en tweedehands. Om allerlei redenen die samen voor míj een goede duurzaamheidsbalans vormen. Ik vind het mooi dat er geen nieuwe grondstoffen nodig zijn en het spelen met al die unieke stukken maakt mij heel creatief, waardoor ik meer energie haal uit mijn garderobe en blijer ben met wat ik heb. Ook ben ik blij dat tweedehands platforms er wél zijn: met deze netwerken kunnen we samen de levensduur van kledingstukken vergroten. Bovendien zouden al deze kledingstukken zonder nieuwe eigenaar op de afvalberg belanden, of ongeliefd wegrotten achterin een kast. Maar ik ben me ervan bewust dat die keuzes van mij wél impact hebben – meer dan ik dacht, zelfs. En dat vind ik het belangrijkst: dat we ons bewust zijn van de verborgen impact van onze kleding. Dat we ook híer heel bewust mee omgaan, omdat we weten wat de consequenties zijn van onze bijdrage aan deze markt.
Bottom line vind ik tweedehands en vintage kleding kopen nog steeds een geweldige, duurzame keuze. Míts we er bewust mee omgaan en het niet als reden gebruiken om onze koophonger aan te wakkeren, natuurlijk. Koop wat goed voelt en waar dat goed voelt. Tweedehands of niet.
