Oh, wat willen we toch veel in het leven. Een succesvolle carriere, een groot huis, mooie spullen, een trendy garderobe, een fantastisch lichaam, belangrijke dingen bereiken, noem maar op. Continu stellen we onszelf doelen, waarvan we denken dat ze ons gelukkiger gaan maken. Maar voordat we het ene behaald hebben, zijn we vaak alweer met het andere bezig. Soms lijkt het zelfs alsof het nooit genoeg is; het moet altijd maar harder better, faster, stronger. Maar wanneer is het dan ooit genoeg? Moeten we niet wat tevredener leren zijn met wat we al hebben? Enneh… hoe dan?

Als je altijd maar meer wilt, heb je nooit genoeg.

“Nothing is enough for the man to whom enough is too little”, zei één van mijn favoriete filosofen, Epicurus ooit. Zo’n 2300 jaar geleden welteverstaan, ver voordat woorden als “fast consuming” of “prestatiemaatschappij” bestonden. Ik zou de blik in zijn ogen wel willen zien op het moment dat we hem naar deze tijd halen met een tijdmachine. Want waar hij een eeuwigheid geleden al voor waarschuwde, is nóg meer werkelijkheid geworden: anno nu worden onze verlangens continu van alle kanten aangewakkerd en mensen zijn hongeriger naar meer dan ooit. Niet zo gek, dat we geen genoegen meer nemen met ‘genoeg’: we blijven onze standaard maar verschuiven. Met een uitpuilende kledingkast kunnen we onszelf ervan overtuigen dat we écht niks hebben om aan te trekken, en met een geweldige smartphone kunnen we onszelf vertellen dat dat nét nieuwere model ons leven een stuk beter gaat maken. Maar als je altijd maar meer en beter wilt, ga je nooit genoeg hebben. Zo simpel is het.

Je hebt pas genoeg als je zélf besluit tevreden te zijn.

De enige remedie tegen meer willen is tevreden leren zijn met wat je al hebt. De filosofie houdt zich veel met dit onderwerp bezig. Neem filosoof (en minimalist en antikapitalist) Henry David Thoreau: “If you want to make a man happy, add not unto his riches, but take away from his desires”. Met andere woorden: focus je niet op het vergroten van je rijkdom, maar op het vergroten van je tevredenheid.

Over wanneer je dan wél genoeg hebt, zegt de Chinese filosoof Lao Tze (plm. 600 v.Chr.): “He who knows that enough is enough will always have enough”. Met andere woorden: je hebt pas genoeg als je zélf besluit dat je tevreden bent met wat je hebt. Tot die tijd zul je altijd te weinig hebben. “Genoeg” wordt dus niet bepaald door iets wat je kunt verkrijgen; het komt van binnenuit. En dat is belangrijk, want als je niet leert wat ‘genoeg’ voor jou betekent, zul je altijd ontevreden, ongelukkig en ondankbaar blijven. Dan blijf je altijd je geluk zoeken door dingen die nog nét buiten je bereik liggen. What a life that is.

Leer te willen wat je al hebt.

Oké, goed idee, meer tevreden leren zijn. Maar hoe doe je dat? Simpel: focus niet op wat je nog níet hebben, maar probeer zoveel mogelijk stil te staan bij wat je wél hebt en leer dat waarderen. Schrijf eens voor jezelf op wat er allemaal goed gaat in je leven, wat je allemaal al hebt bereikt en waar je jezelf gelukkig mee prijst. Focus niet op ‘wat kan’, maar op ‘wat is’: het heden.

Een andere invalskoek is kijken hoe je jouw ‘Zelf’ verhoudt tot de wereld. Je kunt jezelf de vraag stellen: “Wat als ik zeker wist dat iedereen me leuk / mooi / slim / interessant / waardevol genoeg vond?” Met andere woorden: als je het allemaal niet voor de buitenwereld zou hoeven doen, zou je dan je leven anders inrichten? Zou je dan anders met spullen omgaan, of met je carrière? De prestatiemaatschappij oefent veel druk op ons uit. We willen allemaal maar boven elkaar uit stijgen; ‘middelmatigheid’ roept bij veel mensen een allergie op. Maar als we even kritisch naar onszelf kijken: waarom zouden we altijd maar de mooiste en de beste moeten zijn? Is het niet gewoon oké om lekker gelukkig te zijn in middelmatigheid en niet continu maar zoveel te moeten van jezelf?

Meer tevreden leren zijn, vereist en verdient de aandacht. Anders word je snel weer ontevreden. Uiteindelijk gaat het erom dat je leert willen wat je al hebt. Alleen zo leer je om je verlangens overboord te gooien en tevreden te zijn. Dat betekent niet dat je nooit meer iets nieuws mag doen, maar besef dat nieuw en meer niet altijd beter is. Én dat wat je al hebt, vaak al meer dan genoeg is… 🙂

Enneh… hoe zit het met jou dan, Sara?

Ik hoor je denken: “heel leuk hoor, die filosofische wijsheden, maar hoe pas je ze zélf toe?” Laat ik vooropstellen dat ik verre van perfect ben. Ik schrijf niet over ‘bepalen wat genoeg is’ omdat ik zo goed weet hoe het zit, maar omdat het thema me enorm bezighoudt. Ook ik vind het nog moeilijk om te bepalen wat ‘genoeg’ is. Ook ik heb de neiging om te vervallen in denkpatronen. Maar deze inzichten helpen mij enorm – ik probeer ze altijd in mijn achterhoofd te houden om me op scherp te zetten. Écht altijd tevreden kunnen zijn zie ik als een utopie (ik denk dat maar weinig mensen het stadium kunnen bereiken dat ze écht altijd tevreden kunnen zijn), maar wel een continu streven. Door deze inzichten heb ik echter wél mooie stappen gemaakt. Waar ik vroeger écht bleef doorkopen en nooit tevreden was, merk ik dat door veel met de filosofie bezig te zijn, meer besef waar het écht om draait in mijn leven. En dat is me ontzettend veel waard.

Foto’s: Vogue Italia, Equipment