Als je een duurzame garderobe wilt bouwen, is het essentieel om te weten welke kledingmaterialen duurzaam zijn en welke juist vervuilend. Aan veel materialen gaat namelijk een heftig proces vooraf dat veel van de aarde vraagt. Ik had heel lang geen idee. Ik zat met veel vragen. Zijn natuurlijke materialen nou automatisch duurzamer dan synthetische? Wat bepaalt of iets een duurzaam materiaal is?

Gelukkig heeft Milieu Centraal (een betrouwbaar platform bomvol informatie over verduurzaming – check it out!) 18 materialen onder de loep genomen, van katoen tot leer, van polyester tot wol en van zijde tot Tencel. Daarbij werden de volgende factoren meegenomen:

Klimaat
Bij de productie van materialen komen al snel veel broeikasgassen vrij (door het gebruik van fossiele brandstoffen), waarmee de productie bijdraagt aan de opwarming van de aarde.

Landverbruik
Ook is er voor sommige materialen veel land nodig. Land dat ook gebruikt kan worden voor andere belangrijke doeleinden, zoals het verbouwen van voedsel voor de lokale bevolking. Dit land wordt door het hevige (en vaak chemische) verbruik extreem uitgeput.

Waterverbruik
De katoenteelt is alleen al verantwoordelijk voor ruim 2,5 van het wereldwijde waterverbruik (wist je dat het ongeveer 10.000 liter water kost om een jeans te maken?) en dit vindt uitgerekend vaak plaats in een gebied waar enorme schaarste heerst.

Grondstoffenverbruik
Ook wordt er een enorme hoeveelheid kostbare fossiele grondstoffen verbruikt, zoals aardolie, kolen en aardgas. Ze worden in het materiaal zelf verwerkt (zoals aardolie in synthetische stoffen) en de fabrieken draaien er vaak op. Deze grondstoffen beginnen nu langzaam op te raken.

Ecotoxiciteit
Voor de productie van de meeste kledingmaterialen worden veel chemicaliën gebruikt (zo is de katoenteelt verantwoordelijk voor 25% van het wereldwijde insecticidengebruik en éé jeans bevat 325 gram pesticiden). Zowel in het verbouwen van de grondstof als tijdens het verven van de stof of het looien van leer. Dat is enorm schadelijk; zowel voor het milieu als voor de mensen die ermee werken.

Plastic soep
Synthetische materialen zijn niet biologisch afbreekbaar en dragen dus ernstig bij aan de snelgroeiende plastic soep. Omdat het goedkoop is, wordt synthetische kleding nog steeds op zeer grote schaal geproduceerd.

Milieu Centraal vergeleek de meest gebruikte materialen met elkaar. Welke zijn het meest duurzaam? En welke juist niet?

De duurzaamste materialen: Tencel en gerecyclede stoffen (katoen, wol en polyester)

De drie materialen met de laagste milieu-impact zijn Tencel, gerecycled katoen en gerecyclede wol. Die laatste twee kom ik nog niet zo vaak tegen in de winkel, maar Tencel (ook wel Lyocell genoemd, hier schreef ik alles over dit materiaal) is tegenwoordig bij veel merken te vinden. Dus shop voor Tencel

Ook hennep, linnen en gerecycled polyester mogen er qua milieu-impact zeker zijn. De laatste wat minder, aangezien het nog steeds wordt gemaakt van plastic en dus niet biologisch afbreekbaar is (en dan heb ik het nog niet gehad over alle microplastics die loskomen in de wasmachine en alsnog in het milieu terecht komen). Maar hé, het blijft een beter alternatief!

De grootste bad guys: wol, zijde, katoen en synthetische stoffen

Het is niet zo makkelijk te zeggen wat nou de allergrootste bad guys zijn. Als we kijken naar milieu-impact vanuit het productieproces, komen daar twee materialen uit die ík in ieder geval minder snel verwachtte: zijde en wol. Hoewel dit natuurlijke materialen zijn, verbruiken ze namelijk ontzettend veel land en grondstoffen. Gerecyclede wol is daarentegen ontzettend milieuvriendelijk, dus probeer daar altijd voor te kiezen als je de mogelijkheid hebt. Ook katoen is een grote vervuiler: het verbouwen van dit materiaal vereist niet alleen veel land en waterverbruik, maar ook veel chemicaliën. Kies daarom altijd liever voor de biologische, en nog liever voor de gerecyclede variant.

Leer is heel duurzaam, mits ecologisch gelooid

Hetzelfde geldt voor leer. Dit is – als je naar milieu-impact kijkt – een heel duurzaam materiaal. Míts het ecologisch gelooid (= bewerkt) wordt: dan zijn er geen chemische producten gebruikt in het proces.

Vermijd synthetische materialen (= plastic soep) zoveel mogelijk!

Als we puur naar de bolletjes kijken, lijken synthetische materialen niet eens de grootste bad guys in dit verhaal. Maar dat zijn ze wel. Niet alleen heeft hun productieproces een grote milieu-impact; synthetische stoffen zijn niet biologisch afbreekbaar en vergaan dus niet (snel). Sterker nog: het draagt actief bij aan de plastic soep. Dat maakt synthetische materialen voor mij tot de grootste vervuilers in dit verhaal.

Bottom line: kies bij voorkeur voor gerecyclede en low-impact natuurlijke materialen.

Als ik alles bij elkaar optel, kom ik tot de conclusie (trek vooral je eigen conclusie!) dat gerecyclede materialen het best zijn om te kopen. Deze hoeven niet opnieuw gesourced te worden en zijn dus milieuvriendelijk.

• Gerecycled katoen
• Gerecyclede wol
• Gerecycled polyester
(maar eigenlijk alles alles dat gerecycled wordt)

Daarnaast zijn low-impact natuurlijke materialen een hele goede keuze:
• Tencel (wat semi-natuurlijk is, maar wel heel duurzaam)
• Hennep
• Linnen
• Ecologisch gelooid leer (mits je natuurlijk gebruik wilt maken van dierlijke materialen)

Biologisch katoen is een goed alternatief voor regulier katoen, als we ons er maar van bewust blijven dat het qua land- en waterverbruik alsnog (zelfs een grotere) impact heeft.

De keuzes die wij maken in materialen, heeft, zoals je kunt zien, dus direct invloed op de planeet én op het leven van mensen. En het is belangrijk om daarbij stil te staan. Het blijft soms een lastige afweging. Zelf vind ik arbeidsomstandigheden erg belangrijk. Maar de keuze voor een materiaal heeft dus ook ontzettend veel impact. Kies bewust voor duurzaam. Altijd de beste keus.

Bronnen: Milieu Centraal, One World, Bewust Verbruiken.